Crista – De eerste gedachte bij hoogbegaafdheid is, denk ik, toch vaak dat het gaat om een ‘slimmerd’, iemand met een hoog IQ. Maar als je ermee te maken hebt in de je directe omgeving, kom je er al gauw achter dat die aanname absoluut niet volledig is. Hieronder wil ik, zonder hierin volledig te zijn, een overzicht maken van vele theorieën en methodieken m.b.t. hoogbegaafdheid.
De grafiek van Wechslar, geeft een verdeling weer van de bevolking, hierbij wordt aangegeven dat een IQ van 130 en hoger wijst op hoogbegaafdheid.
Maar een mens is niet alleen zijn IQ, zijn denken. Een mens heeft ook gevoel en een karakter waaruit allerlei kenmerken voortkomen. Hoogbegaafdheid laat zich vaak niet zo makkelijk in het kort omschrijven, maar een veelgebruikte definitie is de omschrijving van het Delphi-model: “Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aan kan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.”
Hierin worden de vele kanten van een hoogbegaafde benoemd. Tessa Kieboom heeft dit weergegeven in Het Zijnsluik ‘voelen’:
In het luik ‘denken’ gaat het niet alleen om je IQ, maar ook om creativiteit en motivatie in je aanpak. En in het luik ‘voelen’ wordt dit aangevuld met de veel voorkomende gevoelens en kenmerken: lat hoog leggen (voor zichzelf en anderen), een zeer sterk rechtvaardigheidsgevoel, kritische houding en gevoeligheid.
Een hoogbegaafde leeft heel intens en net als ieder ander samen in de maatschappij. Zij nemen heel intens waar, beleefd heel intens en zal hier creatief en snel op reageren.
Een hoogbegaafde kan alleen tot ontwikkeling komen indien de omstandigheden en de omgeving dit toe laten, accepteren en stimuleren. Dit wordt weergegeven in het meerfactoren model van Renzulli, welke werd aangevuld met omgevingsfactoren door Mönks:
Naast zijn snelle denken, beleeft een hoogbegaafde zijn gevoelens intens. Dabrowski heeft deze gevoelens onderverdeeld in 5 (over)gevoeligheden. Hieronder staan deze in een grafiek weergegeven t.o.v. de gevoelens van mensen die niet hoogbegaafd zijn.
Psychomotorisch gevoelig: zeer actief en energiek. Veel bewegen, praten en nadrukkelijk aanwezig.
Zintuiglijk gevoelig: intens gevoelig voor ervaringen die met de zintuigen te maken hebben. Intens genieten of intense afkeer.
Beeldende gevoeligheid: grote verbeeldingskracht, gebruik van metaforen en visualiseren van ideeën.
Intellectuele gevoeligheid: sterke behoefte aan het begrijpen van situaties en zoeken naar de waarheid.
Emotionele gevoeligheid: ervaren intense gevoelens en extreme en complexe emoties.
Dus een hoogbegaafde denkt, voelt en handelt anders dan niet hoogbegaafden. Dit leidt nog wel eens tot onbegrip van de omgeving. Op zich niet vreemd als je bedenkt dat er ongeveer 2% van de bevolking hoogbegaafd is en er veel diversiteit onder hoogbegaafden is. Hieronder tonen de grafieken van Gauss de IQ- verdeling en daarnaast (rechts) wordt een illustratie gegeven van de diversiteit in de hoeveelheid mensen t.o.v. van het gemiddelde. Des te hoger het IQ, des te minder gelijkgestemden.
Dus hoogbegaafdheid is veel meer dan alleen die ‘slimmerd’. Inderdaad denken hoogbegaafden vaak veel sneller, voelen zij heel intens en hebben behoefte aan begrip van anderen, maar ook van zichzelf. Hoogbegaafden zijn er in vele soorten en maten. Leven met hoogbegaafden is heel intens en vraagt veel van hen zelf en de omgeving. Weten hoe je bent en wat je nodig hebt, is een zoektocht, maar zeer de moeite waard.
Hoogbegaafden zijn anders dan gemiddeld, maar eenmaal door wat dit ‘anders zijn’ betekent, maakt creatieve, expressieve, eerlijke doorzetters die erg leuk en gelukkig zijn!
Bronnen:
http://www.zienineigenheid.nl/hoogbegaafdheid
https://extralent.kerobei.nl/hoogbegaafdheid
https://gelukkighb.nl/hoogbegaafdheid/
https://talentstimuleren.nl/thema/begaafdheid
https://wij-leren.nl/hoogbegaafdheid.php
https://www.centrumvoorhoogbegaafdheid.nl/
https://www.eigenwegwijzer.nl/hoogbegaafdheid.html
https://www.ximension.nl/kennis/herken-xi/zoveel-diversiteit/
